Οι τοπικές ποικιλίες καλλιεργούμενων φυτών είναι οι ποικιλίες αυτές που δημιουργήθηκαν από επιλογή των αγροτών, αλλά και της φύσης, λόγω των χαρακτηριστικών τους και της προσαρμοστικότητάς τους στις τοπικές συνθήκες κλίματος και εδάφους, σε μια διαδικασία αιώνων.

Οι νησιωτικές και απομονωμένες κοινωνίες της χώρας ανέπτυξαν μεγάλο αριθμό τέτοιων ποικιλιών, δημιουργώντας έναν γενετικό πλούτο με υψηλή προσαρμοστικότητα, μειωμένη ανάγκη άρδευσης και εισροών σε θρεπτικά συστατικά, καθώς και ανθεκτικότητα σε φυσικούς εχθρούς. Δυστυχώς, η εντατικοποίηση της γεωργίας έχει εξαφανίσει τεράστιο ποσοστό των τοπικών αυτών ποικιλιών, οδηγώντας σε γενετική διάβρωση και κατά συνέπεια σε γενετική ευπάθεια των καλλιεργειών.

Η Λήμνος, νησί αγροτικό από την αρχαιότητα, διατηρεί μεγάλο πλούτο τοπικών ποικιλιών, με πιο γνωστές το σταφύλι «καλαμπάκι», το «ασπρομύτικο» φασόλι, τον «άφκο» και το «λαφύρι» (τοπικές ποικιλίες φάβας), το σουσάμι, και το Κασπακινό σύκο, καθώς και κηπευτικά (κολοκύθες, πεπόνια «βόντενες» και πολλά άλλα). Οι ποικιλίες αυτές χρήζουν προστασίας και διατήρησης καθώς, εκτός από τη γενετική τους σημασία, μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.

Το πρόγραμμα Terra Lemnia στοχεύει στην εξασφάλιση της επιβίωσης των ποικιλιών αυτών – δίνοντας έμφαση στον άφκο, το λαφύρι, το ασπρομύτικο φασόλι, το σουσάμι και το γλυκάνισο- μέσα από ένα πλέγμα δράσεων επιτόπιας διατήρησης (in situ conservation), διατήρησης εκτός τόπου σε τράπεζα γενετικού υλικού (ex situ conservation), αξιολόγησης των ιδιοτήτων τους με εργαστηριακές μεθόδους και γενικότερης προβολής και ευαισθητοποίησης, καθώς και εξετάζοντας τις οικονομικές προοπτικές που έχουν -και που μπορούν να αποκτήσουν- τα προϊόντα αυτά.

Ο πυρήνας των δράσεων του προγράμματος κινείται γύρω από τη δημιουργία και την εκπαίδευση ενός δικτύου παραγωγών – διατηρητών σπόρων, χτίζοντας πάνω στη σημαντική δουλειά που είχε γίνει στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Ανεμόεσσα.

Ο πρώτος χρόνος του προγράμματος είχε ως στόχο την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης μέσω επισκέψεων σε παραγωγούς του νησιού. Τον δεύτερο χρόνο προβλέπεται η σταδιακή ενεργοποίηση του δικτύου διατηρητών, η ανάλυση των οικονομικών προοπτικών για τα επιλεγμένα τοπικά προϊόντα, καθώς και ποικίλες δράσεις προβολής και εκπαίδευσης.