O ρόλος των τυρβολιών στην τυροκομική παράδοση της Λήμνου και μια αφετηρία αειφορίας
Το MedINA αντλώντας από την πολυετή εμπειρία του σε θέματα ανάδειξης της φύσης και του πολιτισμού και της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης ξεκίνησε ένα νέο πρόγραμμα, με οικονομική υποστήριξη από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Terra Lemnia, για τη διάσωση της τέχνης της καλαθοπλεκτικής και των παραδοσιακών τυρβολιών της Λήμνου και το ρόλο που διαδραματίζουν στην τυροκομική παράδοση του νησιού. Οι δράσεις του προγράμματος συμπεριλαμβάνουν καταγραφή της γνώσης της καλαθοπλεκτικής στη Λήμνο και την Τήνο, τη διάδοσή της μέσω σεμιναρίων διδασκαλίας κατασκευής τυρβολιών σε κατοίκους της Λήμνου, τη διερεύνηση για τη βιωσιμότητα της χρήσης τους σε επίπεδο οικοτεχνίας και για μικρό τμήμα της παραγωγής των επαγγελματικών τυροκομείων και την προώθησή της στο πλαίσιο του πολιτιστικού τουρισμού.
Στη νησί των κεχαγιάδων, των γεωργοκτηνοτρόφων της Λήμνου με τη μακρά αγροτο-κτηνοτροφική παράδοση, οι «τυρεβάνες», οι κατασκευαστές των τυρβολιών, τα έφτιαχναν για να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή των τοπικών τυριών «καλαθάκι» και «μελίπαστο» στο πλαίσιο της οικιακής οικοτεχνίας. Πλέον, αυτά έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από αντίστοιχα πλαστικά ενώ η πλέξη των παραδοσιακών τυρβολιών γίνεται από ένα πολύ μικρό αριθμό τεχνιτών και κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Παρά τη φθίνουσα χρήση προϊόντων καλαθοπλεκτικής τις τελευταίες δεκαετίες, η έμπρακτη εφαρμογή της βιώσιμης γεωργο-κτηνοτροφίας, ολοένα και πιο φιλικής προς το περιβάλλον, και αφετέρου ο πολιτιστικός τουρισμός και η στροφή μέρους των καταναλωτών σε προϊόντα τοπικά, παραδοσιακά ή/και οικολογικά, διανοίγουν καινούργιους ορίζοντες όσον αφορά τη βιωσιμότητα της κατασκευής τυρβολιών αλλά και τη δυναμική της ένταξη στην κοινωνία του 21ου αιώνα.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2021 με την οργάνωση του πρώτου πιλοτικού εργαστηρίου σε συνεργασία με το ξενοδοχείο Varos Village που το φιλοξένησε στα πλαίσια του πολιτιστικού τουρισμού, με μεγάλη συμμετοχή από επισκέπτες της Λήμνου. Στις 11-12/9 & 15/9 διοργανώνεται σεμινάριο διάρκειας 3 ωρών κάθε ημέρα για την κατασκευή τυρβολιών που απευθύνεται στους κατοίκους της Λήμνου. Το σεμινάριο θα φιλοξενηθεί ξανά στο ξενοδοχείο Varos Village και η συμμετοχή είναι ελεύθερη. Αποσπάσματα από το σεμινάριο και συνεντεύξεις με τεχνίτες θα συμπεριληφθούν σε ολιγόλεπτο βίντεο αφιερωμένο στην τέχνη της παραδοσιακής καλαθοτεχνικής.
