Στο νησί της Λήμνου, εφαρμόζεται εδώ και εκατοντάδες χρόνια ένα παραδοσιακό σύστημα αγροτικής διαχείρισης. Το «σύστημα της μάντρας» έχει πάρει το όνομά του από τη Λημνιακή μάντρα, το εμβληματικό σύνολο αγροτικών εγκαταστάσεων που περιλαμβάνει όλους τους απαραίτητους χώρους – στάβλο, αχυρώνα, σώμαντρο, χώρους διαβίωσης, αποθήκευσης και τυροκόμησης, το αλώνι κ.λπ. – με τις καλλιέργειες και τα βοσκοτόπια, που διαχειρίζονται οι κεχαγιάδες, οι παραδοσιακοί γεωργο-κτηνοτρόφοι της Λήμνου.
Το σύστημα της μάντρας χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, επιτρέποντας στους κατοίκους του νησιού να επιβιώσουν για αιώνες με αυτάρκεια. Οι Λημνιοί εξακολουθούν να διατηρούν πολύ ισχυρούς δεσμούς με τη γη και τα κοπάδια τους, δεσμούς που είναι εμφανείς στα έθιμα και τις πρακτικές τους.
Η ζωή στο νησί δεν ήταν ποτέ εύκολη. Χρειάστηκε πολλή δουλειά κατά το παρελθόν και προσεκτικός σχεδιασμός όλων των γεωργικών δραστηριοτήτων προκειμένου οι κάτοικοί του να επιβιώσουν και να είναι σε θέση να ζήσουν μια ζωή αυτάρκειας. Οι Λημνιοί πάντα διατηρούσαν πολύ ισχυρούς δεσμούς με τη γη και τα κοπάδια τους, δεσμούς που είναι εμφανείς στα έθιμα και τις πρακτικές τους.
Αυτή η πολύτιμη παραδοσιακή γνώση και οι πρακτικές, οι οποίες εξελίχθηκαν και προσαρμόστηκαν στις σύγχρονες ανάγκες, καταγράφηκαν και υποβλήθηκαν για αξιολόγηση στο Υπουργείο Πολιτισμού κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2020 για να συμπεριληφθούν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν για το «σύστημα της μάντρας» βασίστηκαν σε βιβλιογραφική και επιτόπια έρευνα που πραγματοποίησε το MedINA. Πολλοί Λημνιοί μοιράστηκαν τις γνώσεις και την εμπειρία τους μαζί μας, γεγονός για το οποίο είμαστε εξαιρετικά ευγνώμονες. Αυτές οι συζητήσεις έγιναν μέρος ενός μικρού ντοκιμαντέρ για το θέμα, το οποίο θα υποβληθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού για να συνοδεύσει τον σχετικό φάκελο εγγραφής.
Η δραστηριότητα υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Terra Lemnia και τον Σύλλογο Ανεμόεσσα.
